એક ફરજ

*એક નાગરિક તરીકે કે એક કર્મચારી તરીકે આપણે જાહેરજીવનમાં કે ઓફિસમાં કેટલીશિસ્ત પાળીએ છીએ? અરે, એ વાત જવા દો. કોઇકને સમય આપ્યો હોય એ મામલામાં આપણેસમયસર પહોંચીએ છીએ?*આજેય આપણે શિસ્તની બાબતમાં બ્રિટિશરોને યાદ કરીએ છીએ. આપણામાંશિસ્તનો સદંતર અભાવ છે એ આપણે તો ભલભલા લોકો સમક્ષ કબૂલી લઇએ છીએ, પણ બ્રિટનનાઇમિગ્રેશન ખાતાને આ ‘સત્ય’ હવે હાથ લાગ્યું છે. એ ‘સત્ય’ એ છે કે બ્રિટનમાંરહેવા (રહી પડવા) આવનારા લોકો લાઇનમાં ઊભા રહેતા નથી. પહેલા લાઇનમાં ઊભા રહે તોત્યાં સખણાં ઊભા રહે ને?એક નાગરિક તરીકે કે એક કર્મચારી તરીકે આપણે જાહેરજીવનમાં કે ઓફિસમાં કેટલીશિસ્ત પાળીએ છીએ? અરે, એ વાત જવા દો. કોઇકને સમય આપ્યો હોય એ મામલામાં આપણેસમયસર પહોંચીએ છીએ?બ્રિટનના ઇમિગ્રેશન ખાતાએ હમણાં રસપ્રદ નિરીક્ષણ કર્યું છે અને હવે એના આધારેતેમણે ઇમિગ્રન્ટસ સાથે કડકાઇ રાખવાનું નક્કી કર્યુ છે. તેમને એવું જાણવા મળ્યુંછે કે (હા, સંશોધનના આધારે. એ પણ એક શિસ્ત જ છે ને? જે કંઇ કરવું એ ઉભડક નહિ પણપૂરું રિસર્ચ કરીને કરવું એ બ્રિટિશ સ્વભાવ છે) બ્રિટનમાં રહેવા આવતા લોકો અહીંઆવીને લાઇનમાં ઊભા રહેવા જેવી સામાન્ય શિસ્ત પણ જાળવતા નથી અને એટલે ઘણી બધીસમસ્યા ઊભી થાય છે અને તેનાથી બ્રિટિશરોની આખી લાઇફસ્ટાઇલ ઉપર ખતરો આવી ગયો છે.લાઇનમાં ઊભા રહેવું એ બ્રિટિશરોની આદત છે અને આપણી આદત છે ન ઊભું રહેવું. આપણીઆદતને કારણે આજે બ્રિટિશરોની સૈકાઓ જૂની સંસ્કતિ જોખમમાં આવી ગઇ છે.અરે અં, આપણા માણસો જાય એટલે પછી કંઇ કહેવાનું હોય? ખરેખર તો હવે આટલા વર્ષેબ્રિટિશરોને લાઇન તોડતા આવડી જવું જોઇતું હતું.પણ એવું નથી થયું. કૃપયા પ્રતિક્ષા કિજીએ આપ કતાર મેં હૈ! આ વાક્યને કારણેબીએસએનએલનો નફો કેટલો ઘટ્યો એ એક તપાસનો વિષય છે. કતાર મેં રહીએ એવું કહે એટલેભારતીય હોય એનું ફટકે! અરે, આ લાઇનમાંથી ક્યારે ઊંચા આવીશું? એમ કહીને ફોનપછાડે.આમ તો બ્રિટિશરો આપણને સદીઓથી જાણે છે. આપણે ત્યાં શિસ્તનો અભાવ હતો એટલે તોઆટલા વર્ષો આપણા પર રાજ કરીને ગયા. આ તો શું મૂળભૂત રીતે આપણે લાઇનના નહિ, પણટોળાના માણસ. એ તો એક (એકલા) ગાંધીજી મળ્યા આ દેશને અને તેની પાછળ લોકોએટોળામોઢે ઝુંબેશ ચલાવી એટલે આ દેશ આઝાદ થયો.કદાચ લાઇન લગાવી હોત તો બ્રિટિશરોને જલ્દી અસર થાત! શું કહો છો? આ તો એક વાતછે...૯૧ ટકા બ્રિટિશરોને લાઇનમાં ઊભા ન રહેનાર પ્રત્યે ભયંકર ચીડ છે. જો કોઇ વ્યક્તિલાઇનમાં ઊભા રહેવાને બદલે કે પછી જમ્પ કરીને (ગુપચાવીને) બીજાને ઉલ્લુ બનાવવાનીકોશિશ કરે તો બ્રિટનમાં રહેતી વ્યક્તિ એ મામલે ઝઘડો કરી બેસે છે.શિસ્તમાં સમજનારને ચીડ ચડે એ સ્વાભાવિક છે. પણ આપણે તો અલગારી. લાઇન-બાઇન વળીશું? સેંકડો લોકો લાઇનમાં ઊભા હોય એ જોઇને પણ છેક સાપસીડી ચઢતો હોય એમ, આખીલાઇનને ચાતરીને છેક આગળ પહોંચીને પછી કહેશે, ‘એમ આ લાઇન એની જ છે? મને તો ખબર નનહિ’કેટલાક હોશિયાર લોકો તો લાઇનમાં ન ઊભા રહેવા માટે એટલા અખાડા કરે કે ન પૂછોવાત. કોઇને ફોન કરીને લાગવગ લગાવશે. કેટલાય પાછા એવુંય માનતા હોય કે પોતેવીઆઇપી છે અને ‘હમ જહાં ખડે રહેતે હૈ, લાઇન વહાં સે શુરુ હોતી હૈ’ એવો ફાંકોહોય છે. સીટી બસમાં આગળના દરવાજેથી ઉતરવાનું હોય છે, પણ ધરાર આગળના દરવાજેથી નઉતરે.એવી જ રીતે ભીડ હોય તો આગળના દરવાજેથી ઘૂસ મારી દે. લગ્નના બુફેમાં થતી લાઇનોઆપણે જોઇએ જ છીએ ને? હાથમાં પકડેલી ડિશ છલોછલ ભરેલી હોય એ પાછો વરચેથી ઘૂસીનેએંઠા હાથ અડાડીને કહેશે ‘જરા દાળ જ જોઇતી હતી, લઇ લઉ છું’મૂળ મુદ્દે આ આપણી રાષ્ટ્રીય સમસ્યા છે એ વાત તો નક્કી. એમાં ભાગ્યે જ કોઇ નાપાડશે પણ લાઇનમાં ઊભા રહેવા માટે તો તૈયાર નહિ જ થાય. આપણી સમસ્યા હવે બ્રિટનનીરાષ્ટ્રીય સમસ્યા બની ગઇ છે. મુંબઇમાં રહેતો માણસ ઘડિયાળને મિનિટોમાં સમજે છે.રોજબરોજની લાઇફમાં સૌથી કમનસીબ વાત હોય તો તે છે ડોક્ટરે આપેલી એપોઇન્ટમેન્ટનોસમય. ડોક્ટરની ક્લિનિકમાં કલાકો સુધી બેઠા પછી વારો આવે. એપોઇન્ટમેન્ટ આપી હોય૧૨.૧૫ની અને ડોક્ટર તમને બોલોવી ૧.૪૫ વાગ્યે. અંદર જાવ ત્યારે પણ મોબાઇલ પરવાતો ચાલતી હોય. એવાય ડોક્ટર્સ છે જે ઓપરેશન થિયેટરમાં ચાલુ ઓપરેશને કોલ(ઇમરજન્સી સિવાયનાય) એટેન્ડ કરે છે.ખેર, બ્રિટનની વાત પર પાછા ફરીએ તો ઇમિગ્રેશન મિનિસ્ટર ફીલનું કહેવું છે કેવારા પછી વારો અને મારા પછી તારો એવી લાઇનમાં ઊભા રહેવાની સિસ્ટમથી અમારો દેશએકસૂત્રે બંધાયેલો છે. બહારથી આવનારા લોકો એમાં ભંગાણ પાડી રહ્યા છે એટલે તેમનેહવે લાઇનમાં ઊભા રહેતા શિખવવું પડશે. એ બધી વાત સાચી વડીલ પણ એવું કરવાની આપણીલેન નહિ ને?